autor: Adriana Cylwik
Jeśli jako nastolatek zmagasz się z lękiem, depresją, stresem lub jakimkolwiek innym problemem związanym ze zdrowiem psychicznym, dobrym rozwiązaniem jest kontakt z psychoterapeutą. Ale być może jest to dla Ciebie zupełnie nowa sytuacja i nigdy wcześniej nie poruszałeś/aś tematu swojej psychiki z rodzicami. Nie wiesz jak i od czego zacząć albo obawiasz się ich reakcji. Należy ponadto pamiętać, że zgodnie z polskim prawem, aby osoba poniżej 18 roku życia mogła rozpocząć psychoterapię, potrzebna jest zgoda rodzica lub opiekuna prawnego.
Poniżej znajduje się lista 15 wskazówek, które mogą być przydatne w trakcie Twojej rozmowy z rodzicami na temat potrzeby rozpoczęcia psychoterapii.
1. WYBIERZ ODPOWIEDNI CZAS
Upewnij się, że będziesz mieć na rozmowę z rodzicami wystarczająco dużo czasu. Wybierz miejsce, w którym nikt nie będzie wam przeszkadzał. Nie przerywaj rodzicom, gdy rozmawiają na ważne tematy. Poza tym staraj się nie myśleć i analizować za dużo, ani nie czekać na idealny moment – „idealny” zdarza się rzadko, wystarczy gdy będzie on „odpowiedni”.
2. SPRÓBUJ POROZMAWIAĆ W TRAKCIE SPACERU LUB WYKONYWANIA JAKIEJŚ CZYNNOŚCI
Czasami łatwiej jest się otworzyć, gdy nie patrzysz wprost na rodziców i nie widzisz ich twarzy podczas rozmowy. Wspólny spacer to dobry sposób i moment na otworzenie się. Innym pomysłem może być rozmowa podczas gry lub w czasie wykonywania razem jakieś pracy w domu. Gdy masz coś do zrobienia, masz większą szansę rozładować swoje napięcie. To daje również czas i przestrzeń do zastanowienia się nad odpowiedziami na pojawiające się pytania – zarówno Tobie, jak i rodzicom.
3. POWIEDZ O TYM, JAK SIĘ CZUJESZ
Twoi rodzice docenią twoją szczerość i otwartość, więc staraj się być jak najbardziej szczera/y. Być może nie potrafisz dokładnie opisać co się z Tobą dzieje – nie martw się, to także jest ok.
Możesz zacząć od podzielenia się swoimi negatywnymi myślami lub uczuciami, np.: „Ostatnio nie czuję się tak, jak zwykle. Cały czas czuję się smutna/y i zniechęcona/y i wiem, że coś jest nie tak”.
Pamiętaj też, że nie musisz dzielić się wszystkim. Możesz zachować niektóre rzeczy dla siebie, jeśli nie jesteś jeszcze gotowa/y, aby o nich rozmawiać.
4. WYTŁUMACZ DLACZEGO MYŚLISZ, ŻE TERAPIA MOŻE CI POMÓC
Jeśli możesz i potrafisz, spróbuj wytłumaczyć rodzicom, dlaczego uważasz, że psychoterapia może Ci pomóc. To nie musi być długie wyjaśnienie – po prostu daj im znać, dlaczego chcesz się podjąć pracy ze specjalistą i co masz nadzieję uzyskać dzięki terapii.
5. PRZYGOTUJ SIĘ NA PYTANIA
Twoi rodzice prawdopodobnie będą mieli do Ciebie pytania, więc warto wcześniej przygotować kilka odpowiedzi. To pokaże, że przemyślałeś/aś tę decyzję oraz sprawi, że rozmowa przebiegnie płynniej.
Opowiedz im o tym, dlaczego szukasz terapii – jeśli masz jakiś konkretny powód, który skłonił Cię do tej decyzji, podziel się nim z nimi. Pomóż im zrozumieć, dlaczego uważasz, że psychoterapia jest pilnym i najlepszym rozwiązaniem.
Jeśli jest to Twoja pierwsza rozmowa na temat Twojego zdrowia psychicznego, pytań zapewne będzie wiele. To w porządku, jeśli nie odpowiesz od razu na wszystkie. Postaraj się podać rodzicom jak najwięcej szczegółów. Staraj się być otwarty/a, jak tylko możesz, aby pomóc im zrozumieć Twój problem.
6. MOŻESZ SPODZIEWAĆ SIĘ MIESZANEJ REAKCJI I OPORU
Nie wszyscy rodzice zareagują w ten sam sposób na wiadomość, że ich dziecko potrzebuje psychoterapii – Twoi rodzice mogą być pomocni lub wahać się ze swoją decyzją, ale mogą też nie być zachwyceni pomysłem. Pamiętaj, że może to wynikać z ich niepokoju, szoku, zaprzeczenia lub niewiedzy. Ważne jest, aby być przygotowaną/ym na odmowę i zrozumieć, że mogą potrzebować trochę czasu na przemyślenia. Staraj się nie traktować ich reakcji zbyt osobiście.
7. PRZYPOMNIJ IM, ŻE CHODZI O CIEBIE
Pamiętaj, aby podkreślić, że nie chodzi o nich, a o uzyskanie pomocy dla Ciebie. Używaj stwierdzeń „ja” – na przykład „ostatnio czułam/em się przytłoczona/y” lub „nie wiem co robić, żeby przestać się tak czuć”.
8. WYKAŻ SIĘ CIERPLIWOŚCIĄ
Może minąć trochę czasu, zanim Twoi rodzice wyrażą zgodę na Twoją psychoterapię. Bądź cierpliwa/y i wracaj do rozmów o terapii – w końcu mogą stać się bardziej otwarci na Twój pomysł.
9. POKAŻ IM, ŻE TRAKTUJESZ SWÓJ POMYSŁ POWAŻNIE
Jeżeli Twoi rodzice nadal nie są pewni, pokaż im, że poważnie podchodzisz do sprawy. Poinformuj ich, że nie jest to coś, co traktujesz lekko – myślałaś/eś o tym długo i wierzysz, że psychoterapia jest czymś, co naprawdę może Ci pomóc.
Po rozpoczęciu terapii upewnij się, że chodzisz na wszystkie wizyty i poważnie potraktuj ewentualne zadania domowe z terapii. Może to oczywiste, ale zrób to przede wszystkim dla siebie!
10. ZACHĘĆ RODZICÓW DO POSZUKANIA INFORMACJI
Zachęć swoich rodziców do poszukania informacji o psychoterapii. Może to pomóc im lepiej zrozumieć, czym jest psychoterapia i jak może Ci pomóc. Pomocne może być również odwołanie się do przyjaciela lub członka rodziny, który był na psychoterapii i otwarcie o tym mówi. Może to pomóc im zrozumieć, że psychoterapia jest powszechną i akceptowaną praktyką.
11. BĄDŹ OTWARTA/Y NA INNE OPCJE
Jeżeli Twoi rodzice wciąż nie są jeszcze przychylni Twojej psychoterapii, postaraj się być wyrozumiała/y. Porozmawiaj z nimi o innych sposobach uzyskania wsparcia i zobacz, co powiedzą – na przykład może poczują się lepiej, jeśli porozmawiasz z pedagogiem/psychologiem szkolnym lub inną zaufaną osobą dorosłą.
12. PRÓBUJ, ROZMAWIAJ!
Czasami rodzice czują się przytłoczeni takimi rozmowami, zwłaszcza gdy ich dzieci dobrze ukrywają swoje problemy. Mogą więc nie dać Ci podczas pierwszej rozmowy odpowiedzi, na którą liczysz. Jeśli Twoi rodzice mówią, że potrzebują czasu do namysłu – daj im go. Możesz spróbować wrócić do tematu za jakiś czas i powiedzieć: „Czy mieliście trochę czasu, aby pomyśleć o tym, jak pomóc mi znaleźć terapeutę? Jestem gotowa/wy jak najszybciej zacząć pracować nad swoimi emocjami i problemami”.
Jeśli sprawy nie potoczą się tak, jak oczekiwałaś/eś za pierwszym razem, nie poddawaj się i zaplanuj powtórną rozmowę. Powiedz rodzicom, że chcesz wrócić do tematu, zarezerwować czas na ponowną rozmowę i zapytaj ich, kiedy będą wolni.
13. PODZIĘKUJ ZA WYSŁUCHANIE
Na koniec rozmowy podziękuj rodzicom za wysłuchanie. Daj im do zrozumienia, że doceniasz ich wsparcie, nawet jeśli jeszcze nie wyrazili zgody na psychoterapię.
14. INFORMUJ RODZICÓW
Po rozpoczęciu psychoterapii pamiętaj, aby powiedzieć o tym rodzicom. Pamiętaj też, aby na bieżąco informować rodziców o postępach, jakie robisz, a także o wyzwaniach, przed którymi stoisz. Mogą to być bardzo ogólne informacje. Pomoże im wiedzieć co się z Tobą dzieje oraz zwiększy to prawdopodobieństwo, że będą Cię wspierać w przyszłości.
Jeśli Twoi rodzice nadal się wahają lub nie są pewni co do swojej decyzji, zachęć ich do rozmowy z Twoim terapeutą. To da im szansę zadania wszelkich pytań, które mają, a także pomoże Twojemu psychoterapeucie zbudować z nimi relację.
15. PODSUMOWANIE
Mam nadzieję, że te wskazówki pomogą Ci w rozmowie z rodzicami na temat rozpoczęcia psychoterapii. Pamiętaj, że nie jesteś w tym sam/a – jest wiele osób, które przeszły przez ten proces i które również mogą udzielić Ci porady i wsparcia.
Rozmowa z rodzicami na temat terapii może wydawać się przerażająca i niemożliwa, ale możesz to zrobić – nie odkładaj tego na później. Pomocne może być wcześniejsze wysłanie SMS-a do rodziców: „Mam z wami coś naprawdę ważnego do omówienia. Czy możecie poświęcić mi dzisiaj trochę czasu?”. Będzie to dla nich wyraźny sygnał by skupili się na Tobie. Kiedy porozmawiasz z rodzicami o psychoterapii, to będzie Twój pierwszy krok w kierunku wyzdrowienia i lepszego samopoczucia!
Trzymaj te 15 wskazówek pod ręką, abyś mogła/ógł się przygotować, zamiast stresować się pamiętaniem każdej z nich. Już wkrótce poczujesz gotowość do poproszenia o wsparcie, którego potrzebujesz!
